Wat is rentabiliteit en hoe bereken je het?

8 oktober 2025

Simpel gezegd vertelt rentabiliteit je hoe slim jouw bouwbedrijf omgaat met het geld dat erin is gestoken om winst te maken. Het is niet gewoon het bedrag onderaan de streep, maar een percentage dat de verhouding laat zien tussen je winst en het geïnvesteerde kapitaal.

Denk er zo over: winst is het absolute bedrag dat je overhoudt. Rentabiliteit is de score die aangeeft hoe goed je het spel hebt gespeeld.

Wat rentabiliteit écht betekent voor je bouwbedrijf

Veel aannemers staren zich blind op de winst. Een project dat € 20.000 winst oplevert, klinkt fantastisch. Maar wat als je daar € 200.000 aan kapitaal (denk aan machines, personeel, materialen) voor nodig had? En stel dat een ander, kleiner project ‘slechts’ € 10.000 winst bracht, maar je er maar € 50.000 voor hoefde in te zetten?

Als je het zo bekijkt, was dat tweede project in verhouding veel winstgevender. En dat is precies wat rentabiliteit je vertelt: hoe effectief je elke geïnvesteerde euro inzet.

Rentabiliteit is dus niet hetzelfde als winst. Winst is een getal, rentabiliteit is het verhaal erachter. Het laat zien hoe hard elke euro voor jou aan het werk is.

Waarom is dit kengetal onmisbaar?

Inzicht in je rentabiliteit is cruciaal om je bedrijf de juiste kant op te sturen. Het helpt je om de echt belangrijke vragen te beantwoorden:

• Moet ik die nieuwe graafmachine wel of niet kopen? Je kunt uitrekenen of de extra omzet die je ermee verwacht te draaien, de investering rendabel maakt.
• Kan ik een extra werknemer aannemen? Je ziet direct of je huidige winstgevendheid de loonkosten kan dragen en of de extra productiviteit opweegt tegen de kosten.
• Welke projecten leveren het meest op? Door de rentabiliteit per project te analyseren, ontdek je welke klussen je bedrijf echt vooruithelpen en welke alleen maar geld kosten.

Dit kengetal is net zo essentieel als inzicht in je liquiditeit, wat je vertelt of je de rekeningen kunt betalen. Rentabiliteit kijkt een stap verder en toont of je bedrijf op de lange termijn gezond en duurzaam groeit.

Om je rentabiliteit echt te doorgronden, gebruiken we drie belangrijke varianten. We duiken er later dieper in, maar dit zijn ze:

1. Rentabiliteit Eigen Vermogen (REV): Hoeveel winst levert het geld op dat je zelf in de zaak hebt gestoken?
2. Rentabiliteit Totaal Vermogen (RTV): Hoe efficiënt genereert je hele bedrijf (met eigen én geleend geld) winst?
3. Rentabiliteit Vreemd Vermogen (RVV): Wat is de rente die je betaalt over je leningen? Simpel gezegd, wat kost je geleende geld?

De rentabiliteit formules die iedere aannemer moet kennen

Om grip te krijgen op je rentabiliteit, heb je het juiste gereedschap nodig. Gelukkig hoef je daarvoor geen wiskundeknobbel te hebben. Het draait om een paar heldere formules die je direct laten zien hoe de financiële motor van je bedrijf draait.

We duiken in de drie belangrijkste formules. Ze vertalen abstracte cijfers zoals winst en vermogen naar concrete, bruikbare inzichten over hoe je eigen geld, geleend geld en de totale bedrijfsvoering presteren.

De drie pijlers van rentabiliteit

Zie deze drie formules als de pijlers die je een compleet beeld geven van je financiële gezondheid. Elke formule belicht een ander, cruciaal onderdeel van je bedrijf.

Hieronder splitsen we ze voor je uit:

1. Rentabiliteit Eigen Vermogen (REV): Deze laat precies zien wat het rendement is op het geld dat jij als ondernemer in je bedrijf hebt gestoken. Het is de ultieme graadmeter voor de prestaties van je eigen investering.

   • Formule: (Nettowinst / Gemiddeld Eigen Vermogen) x 100%

2. Rentabiliteit Totaal Vermogen (RTV): De RTV meet de winstgevendheid van je héle bedrijf, dus inclusief geleend geld. Hoe efficiënt zet je al je bezittingen – van machines en gereedschap tot je bedrijfspand – in om winst te maken? Deze formule geeft het antwoord.

   • Formule: ((Nettowinst + Betaalde Rente) / Gemiddeld Totaal Vermogen) x 100%

3. Rentabiliteit Vreemd Vermogen (RVV): Deze klinkt misschien ingewikkeld, maar is eigenlijk heel simpel. Het is het gemiddelde rentepercentage dat je betaalt over je leningen en schulden. Kortom: wat kost het je om met geleend geld te werken?

   • Formule: (Betaalde Rente / Gemiddeld Vreemd Vermogen) x 100%

Een praktisch voorbeeld uit de bouw

Stel, je overweegt een nieuwe minigraver van € 50.000 aan te schaffen om efficiënter te kunnen werken. Je financiert dit met € 20.000 uit eigen zak en een lening van € 30.000. Dit is een typische beslissing die direct invloed heeft op je vermogensstructuur en dus ook op je rentabiliteit.

Voordat je zo'n knoop doorhakt, is het slim om eerst een gedetailleerde kosten- en batenanalyse uit te voeren. Daarmee breng je helder in kaart of de verwachte extra opbrengsten wel opwegen tegen de kosten van de lening en de afschrijving van de machine.

Deze infographic laat mooi zien hoe rentabiliteit je helpt bij dit soort strategische keuzes.

Zoals je ziet, is rentabiliteit de basis voor het meten van je winstgevendheid en het onderbouwen van belangrijke investeringen.

De gouden regel: Als je RTV (wat je totale vermogen oplevert) hoger is dan je RVV (wat je leningen kosten), creëer je waarde. Je verdient dan letterlijk geld met geleend geld. Dit heet een positief hefboomeffect en is hét teken van een financieel sterk bedrijf.

Door deze formules te begrijpen en toe te passen, krijg je de touwtjes van je financiën stevig in handen. Je neemt betere, onderbouwde beslissingen, of het nu gaat om de aankoop van nieuw materieel of het aannemen van een extra kracht.

Rentabiliteit berekenen met een voorbeeld uit de praktijk

De formules kennen is één ding, maar het echte werk begint pas als je ze loslaat op je eigen cijfers. Laten we de theorie eens vertalen naar de bouwplaats. We duiken in de boeken van het fictieve 'Bouwbedrijf De Wit' en gebruiken een simpele balans en winst- en verliesrekening om alles stap voor stap door te rekenen.

Zie dit voorbeeld als een blauwdruk. De logica die we volgen, kun je straks één op één toepassen om je eigen financiële prestaties onder de loep te nemen.

De cijfers van Bouwbedrijf De Wit

Om de rentabiliteit te berekenen, hebben we een paar sleutelgetallen nodig. Die haal je gewoon uit je eigen administratie. Voor Bouwbedrijf De Wit zien de cijfers over het afgelopen jaar er zo uit:

Om dit concreet te maken, gebruiken we een vereenvoudigde balans en winst- en verliesrekening. Een vereenvoudigde financiële weergave om de rentabiliteitsberekeningen concreet te maken.

Voorbeeld Balans en Winst- & Verliesrekening Bouwbedrijf De Wit

Een vereenvoudigde financiële weergave om de rentabiliteitsberekeningen concreet te maken.

Deze cijfers vormen de basis voor onze berekeningen. Met deze gegevens op tafel kunnen we nu de drie belangrijkste rentabiliteitskengetallen voor Bouwbedrijf De Wit uitrekenen. Het draait niet alleen om het sommetje zelf, maar vooral om het verhaal dat elk getal vertelt over de gezondheid van het bedrijf.

Een kleine kanttekening: in de praktijk reken je met het ‘gemiddelde’ vermogen over een jaar, maar voor de eenvoud van dit voorbeeld gebruiken we gewoon de eindbalans.

Berekening 1: Rentabiliteit Eigen Vermogen (REV)

De REV is misschien wel de belangrijkste voor jou als ondernemer. Het vertelt je precies hoeveel rendement jouw eigen geld heeft opgeleverd. Simpel gezegd: hoe hard werkt jouw investering voor jou?

• Formule: (Nettowinst / Eigen Vermogen) x 100%
• Berekening: (€ 60.000 / € 200.000) x 100% = 30%

Een REV van 30% is een fantastisch resultaat voor Bouwbedrijf De Wit. Elke euro die de eigenaar in zijn zaak heeft gestoken, heeft afgelopen jaar 30 cent winst opgebracht.

Berekening 2: Rentabiliteit Totaal Vermogen (RTV)

Nu zoomen we uit en kijken we naar het totale plaatje met de RTV. Deze ratio meet de prestaties van al het kapitaal dat in het bedrijf zit – dus zowel je eigen geld als het geld dat je hebt geleend. Dit geeft een eerlijk beeld van hoe efficiënt de hele onderneming winst genereert.

• Formule: ((Nettowinst + Betaalde Rente) / Totaal Vermogen) x 100%
• Berekening: ((€ 60.000 + € 10.000) / € 350.000) x 100% = 20%

De RTV van Bouwbedrijf De Wit is 20%. Dit betekent dat elke geïnvesteerde euro (eigen of geleend) 20 cent heeft opgeleverd. Een cruciaal onderdeel van de analyse van je bedrijfsvoering is dit getal naast de rente op je leningen te leggen.

Berekening 3: Rentabiliteit Vreemd Vermogen (RVV)

Als laatste berekenen we de RVV. Dit is eigenlijk niets meer dan de gemiddelde rente die het bedrijf betaalt over zijn schulden. Wat kost het je om met andermans geld te werken?

• Formule: (Betaalde Rente / Vreemd Vermogen) x 100%
• Berekening: (€ 10.000 / € 150.000) x 100% = 6,7%

De RVV is 6,7%. Dit is de prijs die Bouwbedrijf De Wit betaalt voor het geleende kapitaal.

De conclusie voor Bouwbedrijf De Wit: De RTV (20%) ligt een stuk hoger dan de RVV (6,7%). Dat is uitstekend nieuws. Het betekent dat het bedrijf meer verdient aan geleend geld dan het aan rente kost. Deze positieve 'hefboom' zorgt ervoor dat de winst voor de eigenaar (REV) een extra zetje omhoog krijgt.

Wat is een gezonde rentabiliteit in de bouwsector?

Oké, de berekeningen van Bouwbedrijf De Wit leveren mooie percentages op, maar wat zeggen die cijfers nu écht? Een getal op zichzelf betekent niets; het krijgt pas waarde als je het in de juiste context plaatst. De vraag “wat is een goede rentabiliteit?” heeft dan ook geen eenduidig antwoord. Het hangt allemaal af van je branche, de marktrisico's en de economische wind.

In de bouw, een sector waar de marges vaak flinterdun zijn en de concurrentie moordend is, gelden hele andere maatstaven dan in bijvoorbeeld de softwarewereld. Als aannemer jongleer je met hoge materiaal- en loonkosten en moet je flink investeren in zwaar materieel. Dat heeft allemaal direct invloed op je winstgevendheid en dus op je rentabiliteit.

Een gezonde rentabiliteit is dus meer dan een getal dat je kosten dekt. Het is een percentage dat je genoeg ademruimte geeft voor groei, het opvangen van onverwachte tegenvallers en natuurlijk een eerlijke beloning voor jou als ondernemer. Het is hét bewijs dat je bedrijf niet alleen overleeft, maar ook echt floreert.

Benchmarks en de waarde van je bedrijf

Om te bepalen of jouw rentabiliteit ‘gezond’ is, kun je natuurlijk spieken bij de branchegemiddelden. Maar er is een nog belangrijkere graadmeter: de rendementseis van een investeerder of koper. Dit is het percentage dat zij minimaal willen terugverdienen op het kapitaal dat ze in jouw bedrijf steken.

Een sterke rentabiliteit is niet alleen een mooi cijfer voor je eigen administratie. Het is een keiharde factor die de waarde van je bedrijf bepaalt als je ooit wilt verkopen of financiering zoekt. Een investeerder weegt de winstgevendheid namelijk direct af tegen het risico.

Voor het MKB in Nederland ligt die gewenste rendementseis, na inflatiecorrectie, vaak tussen de 15% en 25%. Stel, je bedrijf heeft een stabiele winstcapaciteit van € 100.000 na belasting en een investeerder rekent met een eis van 20%. Dan is de rentabiliteitswaarde van je bedrijf € 500.000 (€ 100.000 / 20 x 100). Wil je hier dieper induiken? Lees dan meer over de berekening van de rentabiliteitswaarde op Rating.nl.

Externe factoren en interne scherpte

Je rentabiliteit wordt niet alleen bepaald door hoe goed jij je werk doet, maar ook door factoren waar je geen grip op hebt. Denk aan de rentestanden van de bank. Een stijgende rente betekent hogere kosten voor je leningen (een hogere RVV), en dat knabbelt direct aan je winstmarge.

En precies hier komt het belang van interne efficiëntie om de hoek kijken. Juist als de omstandigheden buiten ongunstig zijn, móét je ervoor zorgen dat je eigen processen zo scherp mogelijk zijn. Fouten in je calculatie, te veel tijd kwijt aan administratie of een onduidelijke opname… het zijn allemaal onnodige kosten die je winst uithollen.

Dit is waar slimme bouwsoftware voor calculaties een wereld van verschil maakt. Door je calculatieproces te stroomlijnen en automatiseren, verklein je de kans op fouten, werk je sneller en krik je de winstmarge per project op. Zo werk je proactief aan een sterkere rentabiliteit, zelfs als de markt even tegenzit.

Je rentabiliteit verbeteren met slimme aanpassingen

Weten hoe je rentabiliteit ervoor staat is één ding, maar dan begint het pas echt. Het mooie is: je bent niet afhankelijk van de grillen van de markt om je cijfers op te krikken. De échte winst zit ‘m vaak in slimme, gerichte aanpassingen in je eigen werkprocessen.

Door je interne organisatie strakker te trekken, verlaag je kosten en maak je elk project winstgevender. Precies hier pak je als aannemer zelf de controle over de financiële gezondheid van je bedrijf.

Actiegerichte strategieën voor jouw bouwbedrijf

Je hoeft echt niet meteen het hele roer om te gooien om resultaat te zien. Juist kleine, consistente verbeteringen kunnen al een wereld van verschil maken voor je rentabiliteit. Richt je pijlen op de volgende drie gebieden, want daar valt snel winst te behalen.

1. Krik de omloopsnelheid van je kapitaal op
   Klinkt ingewikkeld, maar het komt neer op een simpel principe: zorg dat geld sneller binnenstroomt dan het eruit vliegt. Hoe sneller jij die factuur na oplevering verstuurt, hoe sneller je dat geld weer kunt steken in een volgend project. Lange betalingstermijnen van klanten zijn een molensteen om je nek; ze drukken zwaar op je kapitaal en dus op je rentabiliteit.

2. Verlaag je operationele kosten en faalkosten
   Faalkosten, de nachtmerrie van iedere aannemer. Een verkeerd ingemeten kozijn, een onduidelijkheid in het bestek of een fout tijdens de opname die pas in de uitvoering naar boven komt... Elk foutje kost niet alleen materiaal en manuren, maar vreet direct aan je winstmarge. Door processen als inspecties te stroomlijnen, werk je foutloos en structureel, waardoor je deze onnodige kostenpot leeg houdt. Software om inspectierapporten te automatiseren helpt hier enorm bij.

3. Verbeter de winstmarge per project
   Een winstgevend project begint met een vlijmscherpe en accurate calculatie. Zit je te hoog, dan prijs je jezelf uit de markt. Zit je te laag, dan draai je verlies. Efficiënter en nauwkeuriger calculeren betekent dat je met meer zekerheid een betere marge op je offertes kunt zetten. Dit is een directe knop om aan te draaien voor een hogere winstgevendheid. In onze gids over calculatiesoftware in de bouw duiken we dieper in hoe je dit proces kunt optimaliseren.

Hoe technologie het verschil maakt

Moderne software is geen luxe meer, maar een onmisbaar stuk gereedschap om je rentabiliteit te verhogen. Een tool als BuilderFlow is specifiek ontworpen om die pijnpunten in het bouwproces aan te pakken die je winstgevendheid onderuithalen.

Stel je dit eens voor: je loopt op locatie, maakt foto's met je telefoon en spreekt je aantekeningen in. Nog voor je terug op kantoor bent, rolt er automatisch een professionele offerte of een foutloos inspectierapport uit. Dat is geen toekomstmuziek, maar de dagelijkse realiteit voor aannemers die slimmer werken.

Door processen van opname tot offerte te stroomlijnen, bespaar je niet alleen kostbare uren, maar verklein je ook de kans op menselijke fouten. Het resultaat? Een hogere, gezondere marge op elk project. Je rentabiliteit krijgt hiermee een directe en vooral meetbare boost.

Benieuwd hoe dit concreet voor jouw bedrijf kan werken? Neem gerust contact met ons op voor een persoonlijke demo. We laten je graag zien hoe je met slimme technologie je bedrijfsvoering écht rendabeler maakt.

Veelgestelde vragen over rentabiliteit in de bouw

Om het plaatje compleet te maken, duiken we nog even in een paar vragen die we vaak horen in de bouwpraktijk. Zie het als een laatste check om de belangrijkste begrippen helemaal scherp te krijgen.

Wat is nu precies het verschil tussen rentabiliteit en winstgevendheid?

In de wandelgangen worden deze twee vaak door elkaar gehaald, maar als ondernemer moet je het verschil kennen. Het is namelijk cruciaal.

Winstgevendheid is simpelweg het harde bedrag dat onderaan de streep overblijft. Het zijn de euro’s die je na aftrek van alle kosten in je zak steekt. Een concreet, absoluut getal.

Rentabiliteit vertelt een ander verhaal. Dit is een percentage dat laat zien hoe slim je je geïnvesteerde vermogen hebt ingezet om die winst te maken. Een aannemer kan een miljoen winst draaien, maar als hij daarvoor een machinepark van tien miljoen nodig had, is zijn rentabiliteit misschien wel bedroevend laag. Rentabiliteit is dus dé graadmeter voor de efficiëntie van je bedrijf.

Waarom is de RTV zo’n big deal voor een aannemer?

De Rentabiliteit Totaal Vermogen (RTV) is misschien wel het belangrijkste kengetal voor een aannemer. Het laat namelijk genadeloos eerlijk zien hoe goed jij al je bezittingen – van je kantoorpand en bussen tot de kleinste schroevendraaier – laat renderen. En het maakt daarbij niet uit of je die spullen zelf betaald hebt of hebt geleend.

De echte magie ontstaat wanneer je de RTV naast de rente legt die je betaalt op je leningen (de RVV).

Is je RTV hoger dan de rente die je betaalt? Dan heb je goud in handen. Je verdient dan letterlijk geld met geleend geld. Dat hefboomeffect is een ijzersterk signaal van een gezond en efficiënt bouwbedrijf.

Hoe kan software mijn rentabiliteit direct een boost geven?

Slimme software, zoals een tool om je offertes te automatiseren, pakt je rentabiliteit op twee manieren aan. Allereerst verlaagt het direct je operationele kosten. Tijdrovende klussen zoals calculeren, opnames vastleggen en rapporten tikken, kosten klauwen met geld. Door dit te automatiseren, snijd je in dure manuren en voorkom je kostbare fouten die je marge opeten.

Daarnaast helpt het je omzet te verhogen. Een razendsnel en strak offerteproces betekent dat je meer opdrachten binnenhaalt, en vaak ook nog tegen een betere prijs. Omdat de administratieve rompslomp wegvalt, houd je tijd over voor het werk dat écht geld in het laatje brengt. Zo knijp je meer winst uit elke euro die je investeert, wat je rentabiliteit een directe, meetbare boost geeft.

Benieuwd hoe jij met minder administratie een hogere rentabiliteit kunt bereiken? Ontdek hoe BuilderFlow jouw processen van opname tot offerte kan stroomlijnen. Neem een kijkje op onze website en vraag vandaag nog een demo aan.